Mae’r Atodiad hwn yn rhoi crynodeb o allbynnau’r broses ymgysylltu â rhanddeiliaid a gynhaliwyd fel rhan o ddatblygiad y Strategaeth hon. Roedd adborth gan randdeiliaid allweddol yn ffynhonnell bwysig o wybodaeth wrth nodi prosiectau strategol i wella’r rhwydwaith SGG ar draws y chwe thref. Mae’r Atodiad hwn yn rhoi crynodeb o’r pwyntiau allweddol a godwyd gan randdeiliaid.

Defnyddiwyd tri offeryn gwahanol yn ystod y broses hon:

 

Offeryn 1: Arolwg Ar-lein

Anfonwyd arolwg ar-lein ar 9 Mai 2022 at dros 100 o randdeiliaid allweddol sydd â diddordeb yn y SGG, gan gynnwys:

• Rhanddeiliaid statudol/technegol.
• Aelodau Etholedig a chynghorwyr tref.
• Grwpiau cymunedol sydd â diddordeb/budd yn y SGG.

Gofynnwyd i randdeiliaid am:

• Eu barn ar berfformiad y rhwydwaith SGG presennol yn seiliedig ar y pedair egwyddor arweiniol a nodwyd.
• Eu barn ar sut y gellir darparu SGG yng Ngheredigion h.y. nodi cyfleoedd allweddol.
• Unrhyw gyfleoedd neu brosiectau parhaus ym mhob un o’r trefi hyn.
  • Derbyniwyd cyfanswm o 51 o ymatebion i’r arolwg ar-lein.

Offeryn 2: Map Rhyngweithiol

Anfonwyd y ddolen i’r map rhyngweithiol ynghyd â’r arolwg ar-lein, ar yr un dyddiad ac at yr un rhanddeiliaid. Roedd y map yn caniatáu i randdeiliaid adael pwyntiau ar y map o fewn unrhyw un o’r chwe thref, gan nodi cyfleoedd ar gyfer:

• Rheoli llifogydd.
• Llwybrau cerdded a beicio gwyrdd.
• Gofod tyfu cymunedol.
• Gwyrddni yn y dref.
• Plannu coed.
• Adfer afonydd a’r arfordir.
• Parciau a mannau agored gwell.

Gadawyd cyfanswm o 107 o sylwadau ar y map rhyngweithiol.

Offeryn 3: Gweithdai Rhithiol

• Cynhaliwyd chwe gweithdy rhithiol rhwng 24 Mai a 26 Mai. Roedd pob gweithdy yn cynnwys cyflwyniad gan LUC a swyddog o Gyngor Sir Ceredigion (CSC),wedi’i ddilyn gan drafodaeth ar gyfleoedd posibl yn y dref berthnasol, gan ddefnyddio ‘bwrdd gwyn rhithiol’ MIRO. Roedd pob gweithdy wedi canolbwyntio ar dref wahanol.
• Roedd tua 6-11 o bobl wedi cymryd rhan ym mhob un o’r chwe gweithdy rhithiol.

 

 

 

Delwedd: enghraifft ‘ciplun’ o fyrddau gwyn rhithiol a ddefnyddiwyd ar gyfer ymgysylltu â rhanddeiliaid.

Sylwadau ar rwydwaith SGG Ceredigion yn ei gyfanrwydd

Gofynnwyd i ymgyngoreion roi sylwadau ar berfformiad rhwydwaith SGG Ceredigion mewn perthynas â phedair egwyddor arweiniol. Yr egwyddorion hyn yw:

1. Gwneud lle i fyd natur.
2. Llunio mannau cyhoeddus ffyniannus.
3. Creu cymunedau hapus ac iach.
4. Cryfhau’r gallu i wrthsefyll newid hinsawdd.

Roedd ymatebion rhanddeiliaid mewn perthynas â phob un o’r egwyddorion hyn fel a ganlyn:

Egwyddor 1: Gwneud Lle i Fyd Natur

Teimlai 31% o’r ymgyngoreion fod y rhwydwaith SGG yn perfformio’n “eithaf da” yn erbyn yr egwyddor hon, ond teimlai 45% a 24% o’r ymgyngoreion, yn y drefn honno, fod y rhwydwaith SGG yn perfformio “ddim yn dda iawn” neu’n “wael iawn” yn erbyn yr egwyddor hon. Yna gwahoddwyd ymgyngoreion i ymhelaetha ar eu hymateb.

Roedd ymatebion yr ymgyngoreion fel a ganlyn:

• Cefnwledydd gwledig iach ond diffyg mannau gwyrdd bioamrywiol a choed yn y trefi.
• Gwahaniaeth rhwng yr ardaloedd gwahanol yng Ngheredigion (e.e. Aberystwyth yn gweld dirywiad yn y mannau gwyrdd tra bo trefi fel Aberaeron ac Aberteifi yn perfformio’n well).
• Gellid gwella ansawdd dŵr rhai o’r prif afonydd.
• Diffyg cysylltedd/hygyrchedd gwael cysylltiadau trafnidiaeth o bentrefi anghysbell.
• Diffyg ymwybyddiaeth o’r hyn sydd ar gael i drigolion/twristiaid a sut i gael mynediad iddynt.
• Ardal eang o fannau gwyrdd o’i gymharu â’r boblogaeth.
• Diffyg ystyriaeth o farchogion yn enwedig llwybrau ceffylau sy’n hybu crwydro gwyrdd, teithio a chysylltiad â natur.
• Ansawdd gwael tir pori ac ardaloedd coediog.
• Torri coed a gwrychoedd heb ganiatâd (gan gynnwys yn ystod tymor nythu adar).
• Diffyg ystyriaeth o fyd natur wrth wneud penderfyniadau cynllunio e.e. ffermio (yn enwedig magu anifeiliaid yn arwain at ragor o lygredd/diraddio amgylcheddol).

Egwyddor 2: Llunio Mannau Cyhoeddus Ffyniannus

Mae’r egwyddor hon yn ymwneud ag ymdeimlad ehangach o le, gan gynnwys twristiaeth, a sut mae’r rhwydwaith SGG yn perfformio yn hyn o beth. Ymatebodd 53% o randdeiliaid gan ddweud “ddim yn dda iawn”, tra bod 29% wedi ymateb “gwael iawn”. Ymatebodd 9% gan ddweud “eithaf da”.

Roedd rhai o’r sylwadau a dderbyniwyd fel a ganlyn:

• Mae canol trefi yn dirywio ac nid yw mannau gwyrdd yn cael eu defnyddio i’r eithaf oherwydd rheolaeth wael.
• Dim digon o fusnesau a darpariaeth dwristiaeth yn gysylltiedig â’r defnydd o’r amgylchedd naturiol.
• Y rhwystr mwyaf yn yr egwyddor hon yw’r hyn y mae “ymdeimlad o le” yn ei olygu i bob unigolyn.
• Cysylltedd gwael rhwng trefi a llwybrau allweddol, gydag ychydig iawn o nodweddion gwyrdd neu las gan lwybrau beicio/troed.
• Diffyg arwyddion priodol i gyrraedd cyrchfannau twristiaeth.
• Gellid gwella’r seilwaith ar gyfer beicio, marchogaeth neu ddulliau teithio gwyrdd eraill i fod yn fwy diogel ac yn fwy cysylltiedig.
• Statws baner las ar gyfer traethau lleol heb ei gynnal a gellid gwella ymgysylltu â rhanddeiliaid perthnasol.

Egwyddor 3: Creu Cymunedau Hapus ac Iach

Mae’r egwyddor hon yn ymwneud ag ymdeimlad ehangach o le, gan gynnwys twristiaeth, a sut mae rhwydwaith SGG yn perfformio o ran hybu iechyd, llesiant a mynediad i fannau gwyrdd a llwybrau teithio llesol. Ymatebodd 35% o randdeiliaid yn gadarnhaol tra bod eraill wedi ymateb yn negyddol.

Roedd y sylwadau a dderbyniwyd yn cynnwys:

• Gellid gwneud mwy i ehangu neu ddatblygu llwybrau hŷn, yn enwedig mewn rhannau peryglus o briffyrdd sy’n darparu llwybrau ardderchog i drigolion a thwristiaid.
• Nid yw mannau gwyrdd yng Ngheredigion wedi’u hasesu i’r safonau a dylent gael eu hasesu felly, h.y. yn ôl safonau a gydnabyddir yn rhyngwladol megis Gwobrau’r Faner Werdd.
• Gall natur wledig bresennol yr ardal ei gwneud yn anodd creu llwybrau cerdded neu feicio newydd, ond dylid hystyried hyn beth bynnag yn arbennig rhwng ardaloedd allweddol o fewn trefi.
• Nid yw’r rhwydwaith hawliau tramwy yn cael ei gynnal, ac ychydig iawn o ymwybyddiaeth o’r llwybrau sydd.
• Rhaid cael mwy o ddiogelwch i’r llwybrau presennol. Dylai fod llwybrau beicio, wedi’u gwahanu’n ffisegol oddi wrth geir fel bod pobl o bob gallu a lefel hyder yn gallu beicio’n lleol.
• Mae diffyg palmentydd yn gwneud teithio carbon isel yn amhosibl mewn rhai mannau.

Sylwadau ar Gyflawni’r SGG yng Ngheredigion

Gofynnwyd i randdeiliaid nodi’r prif rwystrau i gyflawni’r SGG yng Ngheredigion. Yr opsiynau a roddwyd oedd:

1. Dim digon o flaenoriaethu o fewn polisi.
2. Ffynonellau ariannu annigonol.
3. Diffyg dealltwriaeth o’r SGG.
4. Cydlynu gwael rhwng partneriaid.
5. Diffyg diddordeb cymunedol yn y SGG.
6. Rhesymau eraill.

Roedd y sylwadau a roddwyd mewn perthynas â’r cwestiwn hwn yn cynnwys:

• Mae cyllid yn hanfodol ar gyfer datblygu llwybrau estynedig neu fannau gwyrdd a glas.
• Byddai polisi cynllunio yn gwneud gwahaniaeth enfawr o ran gorfodi a phrynu gorfodol.
• Byddai cynnal a chadw a gwella hygyrchedd yn dilyn uwchraddio i fannau gwyrdd a glas yn annog defnydd gwell.
• Diffyg menter i fynd i’r afael â materion SGG yn uniongyrchol gan fod y strategaeth gyfredol yn ei weld fel mater ategol ac ymylol.
• Diffyg cyflawni ar ddyheadau canmoladwy.
• Diffyg amrywiaeth yn yr ymagwedd at berchnogaeth prosiectau.
• Materion cyfathrebu rhwng adrannau sy’n arwain at flaenoriaethau a gwrthddywediadau gwahanol.
• Heb fanteisio ar fuddiant cymunedol gan nad yw ymgysylltu’n cael ei gefnogi’n briodol.

Roedd sylwadau gan randdeiliaid pan ofynnwyd iddynt dynnu sylw at unrhyw fecanweithiau cyflawni addawol yn cynnwys:

• Llywodraeth Cymru yn darparu cyllid ar raddfa strategol dros gyfnod hwy yn hytrach nag un flwyddyn ariannol.
• Dylid cynnwys grwpiau lleol.
• Dylai Cynghorau weithredu gyda’i gilydd.
• Angen bod yn fwy gwybodus am faterion yn yr ardal leol er mwyn gwneud awgrymiadau gwell.

Roedd rhanddeiliaid hefyd wedi tynnu sylw at rôl y partneriaid cyflawni pwysig canlynol:

• Partneriaeth Natur Ceredigion.
• Hyb Eco Aber.
• Cyfoeth Naturiol Cymru.
• Iechyd a Gofal Gwledig Cymru – sy’n darparu cymorth ar gyfer rhwydwaith iechyd gwyrdd ar waith.
• Gall Prifysgol Cymru y Drindod Dewi Sant chwarae rôl bwysig fel sefydliad sydd â 200 mlynedd o hanes.
• Perchnogion tir yn amrywio o’r sector cyhoeddus a phreifat mawr i drigolion gyda gerddi.
• Grŵp Aberystwyth Gwyrddach.
• Tir Coed.
• Coed Lleol.
• Bwyd Bedigedig.
• Sustrans.
• Comisiwn Cefn Gwlad.
• Cyngor Chwaraeon Cymru.
• Plantlife Cymru.
• Menter Mynyddoedd Cambrian.
• Chwarae Cymru.
• Bioamrywiaeth Llandysul.
• BMC Hills.
• Oceans Protect.
• Surfers Against Sewage.
• Clear Access Clear Waters.
• Y Cerddwyr.
• Cycling UK Cymru.
• Comisiwn Brenhinol Henebion Cymru.
• Archaeoleg Dyfed.
• Grwp Bywyd Gwyllt Penparcau.
• Ecodyfi
• Partneriaeth Natur.
• Rhwydwaith Dysgu Awyr Agored Ceredigion.
• Rhwydwaith Gweithredu dros Iechyd Meddwl Gorllewin Cymru.
• Coetir Cymunedol Longwood.
• Canolfan Gadwraeth Fferm Denmarc.
• Grŵp Permaddiwylliant Llanbedr Pont Steffan.
• Mudiad Trawsnewid Llanbedr Pont Steffan.
• Cyngor Tref Llanbedr Pont Steffan.
• Cerddwyr Llanbedr Pont Steffan.
• Ymddiriedolaeth Natur.
• Coed Cadw.
• RSPB.
• Ymddiriedolaeth Adpar y Gwlyptir.
• Iechyd Cyhoeddus Cymru.
• Ysgolion Coedwig ac Arfordir RAY Ceredigion.
• Ymddiriedolaeth Afonydd Gorllewin Cymru.
• Undeb Amaethwyr Cymru.

Crynodeb o’r Sylwadau a gafwyd ar gyfer pob un o’r Chwe Thref

Dechreuodd pob un o’r chwe gweithdy gyda chyflwyniad gan LUC a swyddog CSC, wedi’i ddilyn gan drafodaeth am y cyfleoedd. Casglwyd y drafodaeth gan ddefnyddio ‘bwrdd gwyn rhithiol’ MIRO a’i rhannu â chyfranogwyr.

Mae’r materion a’r cyfleoedd allweddol a godwyd gan randdeiliaid ar gyfer pob tref fel rhan o’r broses ymgysylltu â rhanddeiliaid wedi’u crynhoi isod.

 

Aberystwyth

 

Heriau Allweddol

• Mae angen i gyllid fod yn fwy bwriadol e.e. ariannu ar gyfer oes y man gwyrdd.
• Materion llifogydd dŵr wyneb.
• Darnio gorchudd coetir.
• Canfyddiad lleol negyddol.
• Cydbwyso datblygiad a cholli mannau gwyrdd.
• Angen cadw hunaniaeth Gymreig.
• Cynefinoedd yn wael ar y cyfan yn Aberystwyth, heblaw am orchudd coetir.
• Dim cysylltiad clir â’r agenda dwristiaeth yn Aberystwyth.

Cyfleoedd Allweddol

• Gwella cysylltedd bywyd gwyllt a chynefin.
• Gwella partneriaeth natur leol.
• Datblygu strategaeth rheoli ac ariannu.
• Gwyrddu’r dref.
• Mwy o rhandiroedd newydd.
• Pontydd troed dros afonydd.
• Mae gan Aberystwyth lwybrau beicio rhesymol a llwybrau gwyrdd eraill er y gellid gwneud mwy e.e. plannu coed neu wrychoedd.

 

Aberaeron

 

Heriau Allweddol

• Llifogydd arfordirol.
• Diffyg llwybrau beicio.
• Topograffeg serth yn cyfyngu ar le ar gyfer datblygu.
• Gorchudd coed isel.

Cyfleoedd Allweddol

• Datblygu llwybrau beicio newydd e.e. i Aberystwyth, neu ymestyn llwybr Llanerchaeron i ganol Aberaeron ac ymlaen i Lanbedr Pont Steffan.
• Cyfle i gyfuno profion ansawdd dŵr â hyrwyddo rhywogaethau.
• Cyfle i gomisiynu cynllun bioamrywiaeth.
• Gwyrddu canol y dref.
• Cyflwyno mwy o deithiau cerdded cylchol sy’n hygyrch, yn fwy diogel ac yn hwy.

 

Aberteifi

 

Heriau Allweddol

• Llifogydd dŵr wyneb.
• Diffyg mannau gwyrdd hygyrch o fewn yr anheddiad.
• Cyfyngiadau perchnogaeth.
• Diffyg cyllid ar gyfer cynnal a chadw llwybrau.

Cyfleoedd Allweddol

• Gwella mynediad i ardaloedd hamdden mewn mannau anffurfiol ac atodol.
• Gellir datblygu rhai mannau yn Aberteifi i fod yn berllannau cymunedol a mannau plannu i roi cyfle i bobl dyfu neu bigo bwyd am ddim.
• Llwybrau cerdded a beicio newydd.
• Gwyrddu a lliniaru llifogydd yn ardal Maes Mwldan.
• Creu dolydd a thyfu cymunedol yng Nghae Chwarae a Pharc Sglefrio Maes Radley.
• Hawliau tramwy a gwelliannau cyffredinol i hygyrchedd.
• Adeiladu a chynnal cynefinoedd ar gyfer rhywogaethau.

 

Llanbedr Pont Steffan

 

Heriau Allweddol

• Angen cynlluniau gweithredu yn ogystal â thystiolaeth.
• Absenoldeb cyffredinol llwybrau hamdden.
• Gwella wyneb llwybrau.
• Diffyg arweiniad gan y Cyngor Sir/Cyngor Lleol ac ymddiriedolwyr.
• Prin yw’r dystiolaeth o unrhyw waith a wnaed ar agweddau yn Llanbedr Pont Steffan oherwydd nid yw trigolion gweithgar a pharod yn cael eu hysbysu.
• Colli gwrychoedd, yn enwedig ar hyd ochrau ffyrdd.

Cyfleoedd Allweddol

• Ymestyn y rhwydwaith beicio.
• Hyrwyddo a chadwraeth Afon Teifi.
• Ailgyflwyno rhywogaethau e.e. afanc.
• Creu ardal i gerddwyr ar Stryd y Farchnad.
• Agor rhannau o’r hen reilffordd i gysylltu Llanbedr Pont Steffan a Thregaron.
• Creu man chwarae ffurfiol y tu allan i ddatblygiadau tai presennol.
• Nid oes gan Lanbedr Pont Steffan unrhyw nodweddion arbennig na choridorau gwyrdd sy’n cysylltu safleoedd ond mae ganddi rai amwynderau naturiol yn yr ardal y gellir eu datblygu.

 

Llandysul

 

Heriau Allweddol

• Llifogydd.
• Topograffeg serth yn cyfyngu hygyrchedd.
• Llai o ymwelwyr yng nghanol y dref a diffyg hunaniaeth.
• Nid oes unrhyw un yn y Cyngor Tref lleol yn cymryd unrhyw gyfrifoldeb am yr amgylchedd na bioamrywiaeth yn ardal Llandysul.

Cyfleoedd Allweddol

• Hyrwyddo Llandysul fel cyrchfan neu ar gyfer chwaraeon awyr agored.
• Tyfu cymunedol ar hen safle Ysgol Dyffryn Teifi.
• Hyrwyddo sgwâr gwyrdd y dref.
• Datblygu llwybr glan yr afon.
• Llwybrau cerdded a chysylltiadau beicio gwell.

 

Tregaron

 

Heriau Allweddol

• Mannau gwyrdd cyfyngedig.
• Mae Llwybr Ystwyth yn dod i ben 2 filltir cyn Tregaron.
• Gorchudd coed cyfyngedig iawn yn y dref.

Cyfleoedd Allweddol

• Creu llwybrau hamdden ar hyd afonydd Brennig a Theifi.
• Hyrwyddo’r dref fel porth i Fynyddoedd Cambrian.
• Gwelliannau i fannau agored.
• Gwyrddu’r ardal y tu allan i’r Talbot.
• Estyn Llwybr Ystwyth.